среда, 13 апреля 2011 г.

ჩემი საყვარელი მიშა :)))



სანამ ინტერვიუზე გადავიდოდე, რამდენიმე სიტყვა მინდა ამ ადამიანთან ჩემს დამოკიდებულებაზე ვთქვა. მიშა კობახიძე ჩემი იდეალია კინოში, ცხოვრებაშიც... ეს არის ადამიანი, რომელიც იმდენად დიდ სითბოსა და ენერგიას ასხივებს, რომ არ გინდა მოშორდე, ეს არის ადამიანი, რომელის მიმართაც უზომო მოწიწება და ასევე ძალიან დიდი სიყვარული მაკავშირებს. მახსოვს პირველად, რომ ვნახე ემოციებს ვერ ვმალავდი და არ ვიცოდი როგორ მოვქცეულიყავი, ჟურნალისტის ამპლუაში თავს ცოტა შეზღუდულად ვგრძნობდი რადგან მინდოდა ხელით შევხებოდი, მე ხომ მისი თითოეული ფილმი მილიონჯერ მქონდა ნანახი, ყველა ჩემს იდეაში მის გავლენას ვერ გავურბოდი. მისი ფილმები არის ერთადერთი კინოში როცა "კინოს კლიმობას"არ ვნატრობ და ყოველჯერზე პირველივით ვუყურებ.
ეს ინტერვიუ სადღაც პარკში ჩავწერე ვაკეში, შორიდან დავინახე ბატონი მიშა რომელიც ქუჩას მოუყვებოდა ჩემს შესახვედრად, ძალიან მომინდა ხელში კამერა მჭეროდა რომ ის რაც მე სულ მემახსოვრება სხვასაც ენახა...მახსოვს ისიც როგორი იყო ჩვენი გამომშვიდობება, ჩამეხუტა და ისე ძლიერად ჩავიკარი გულში რომ ალბათ გაუკვირდა:))) მაგრამ მისგანი იმხელა სითბო მოდიოდა მინდოდა სამუდამოდ დამმახსოვრებოდა ეს გამომშვიდობება.... საქართველოდან აპირებდა  წასვლას, ისევ, ვიფიქრე რომ შეიძლებოდა მეტი ვერც მენახა, მაგრამ ჩემდა საბედნიეროდ მასთან შეხვედრა ისევ მეღირსა და ყველაზე ბედნიერი მაშინ ვიყავი როცა მან თავისუფალ უნივერსიტეტში მისი ფილმების ჩვენებაზე მიცნოო... მიყვარს ეს ადამიანი, ძალიან მიყვარს, ყველაზე დიდი პატივს ვცემ და მინდა ყველა ქართველი ჩემსავით აფასებდეს. მითუმეტეს  ეს არის ადამიანი რომელიც მართლა ღირსია საქართველოსგან დაფასების!!!

ღმერთმა დიდხანს გვიცოცხლოს!!!
პოეტური ფორმის შავ–თეთრი, უსიტყვო მოკლემეტრაჟიანი ფილმები, დახვეწილი ექსცენტრიული იუმორი, ორიგინალობა, არც ერთი წარმოთქმული სიტყვა, მხოლოდ გამეფებული მუსიკა და განსაკუთრებული, სხვებისგან გამორჩეული, გამოსახულება... “კარუსელი“ , “ქორწილი“ , „ქოლგა“, „მუსიკოსები“, „გზაზე“... ეს მიხეილ კობახიძის შემოქმედებაა... დიდი ქართველი რეჟისორის, რომელიც 1996 წლიდან საფრანგეთში ცხოვრობს და მოღვაწეობს. ის რამდენიმე კვირით სამშობლოში იმყოფება, იყო საერთაშორისო სტუდენტური კინოფესტივალის „ამირანის“, ჟიურის წევრი და ამჟამად ახალი ფილმის პროექტზე მუშაობს. პროექტი სამ ქვეყანას დააკავშირებს ერთმანეთთან: საფრანგეთს, პოლონეთსა და საქართველოს, თუმცა, როგორც რეჟისორმა გვითხრა, არავინ იცის, მოლაპარაკებები როგორ დასრულდება: „თუ ღმერთი ინებებს, ყველაფერი გამოვა.“

მიხეილ კობახიძე 1939 წლის 5 აპრილს თბილისში დაიბადა. 1959 წელს მოსკოვის სახელმწიფო კინემატოგრაფიის ინსტიტუტის კინოსარეჟისორო ფაკულტეტზე ჩაირიცხა. სწავლა წარჩინებით, დაწესებულზე ერთი წლით ადრე დაამთავრა. ფილმებს სტუდენტობის პერიოდიდან იღებდა, 1963 წლიდან კი პროფესიული კარიერა დაიწყო, – ინტენსიური შემოქმედების პროცესი, მიუხედავად იმისა, რომ მას ხელისუფლება ყოველთვის უქმნიდა წინაღობებს. სწორედ ამიტომ აღმოჩნდა ეს პროცესი ხანმოკლე, თუმცა რეჟისორმა ამ ხანმოკლე შემოქმედებით, თავისი ადგილი დაიმკვიდრა მსოფლიო კინემატოგრაფიის ისტორიაში. მიხეილ კობახიძე თავისი ფილმების ყველა დეტალს თავად ქმნის, მუსიკალურად თვითონ აფორმებს, სცენარსაც თავად თხზავს... თითქოს მის სამყაროში სხვა ადამიანის შემოჭრას გაურბის...

– მართალია, ჩემს ფილმებში ყველაფერს მე ვაკეთებ, ასე უფრო ვხედავ, უფრო ვგრძნობ და მსიამოვნებს. ჩემს სამყაროში სხვისი შემოჭრა სხვა რხევასა და აზრს შემოიტანს, ამიტომ მირჩევნია, ყველაფერი მე თვითონ გავაკეთო.

– თქვენი ფილმები, ეს არ არის კომედია, ან ტრაგედია, არც ჩვეულებრივი პანტომიმა, გამოსახულების პლასტიკითა და რიტმით, არც მუნჯი კინოს ესთეტიკას და არც ხმოვან კინოს არ ესადაგება. რა ჰქვია თქვენს ამ ორიგინალურ, ჟანრულ არჩევანს?

– მართალი გითხრათ, ამისთვის სახელი არ დამირქმევია და არც იმაზე მიფიქრია, რა შეიძლება ერქვას, ალბათ – თავისუფლება... ამ ჟანრს თავისუფლება, თავისუფალი ჟანრი ჰქვია.

– და როგორ მოვიდა თქვენთან თავისუფალი ჟანრი?

– ამის ცოდნა მეც ბედნიერს გამხდიდა, ეს თავისთავად ხდება, ალბათ ენერგიაა, რომელიც კოსმოსშია, ყველასთან მიდის და ჩემთანაც მოვიდა, ამ სახით.

– თქვენი ფილმები ზედიზედ რამდენიმე წელი იდევნებოდა, „რვანახევარი“ განადგურდა კიდევაც, რა იყო ამის მთავარი მიზეზი?

– კონფლიქტი მაშინდელ სამინისტროსთან, მართალი გითხრათ, არ ვიცი, ჩემს სადიპლომო ფილმს რა უქნეს, ალბათ გაანადგურეს, თუმცა ამაზე მაინცდამაინც არ ვდარდობ, რადგანაც, სწორედ, ამის შემდეგ გადავიღე მეორე ფილმი – „ქორწილი.“

                    

– 1964 წელი. „ქოლგა“ მას თავდაპირველად „წვიმა“ ერქვა, თუმცა თქვენ „წვიმა“, როგორც მოვლენა, საერთოდ ამოიღეთ სცენარიდან და გამოვიდა ისე, რომ დარჩა ქოლგა წვიმის გარეშე, რისი სიმბოლოა თქვენთვის ქოლგა?

– ქოლგა თავისუფალი სიმბოლოა, ვისაც რა უნდა, იმას წარმოიდგენს და ამ წარმოდგენით თავის კინოსაც ნახავს,ზუსტად ისეთს, როგორიც უნდა, რომ ნახოს. ზოგისთვის ქოლგა სიყვარულია, ზოგისთვის თავზე ჭერი, ზოგში ცდუნებასთან ასოცირდება, ზოგში აუცილებელ თავშესაფართან... ის ჩემთვისაც სიმბოლოა, თუმცა ამას ხაზს არასდროს ვუსვამ.

–„მუსიკოსებს“ აკრძალვები და კინოსგან 33 წლით ჩამოშორება მოჰყვა, ფილმის ფინალი (ფილმში თავად რეჟისორი თამშობს, ბოლო სცენაში კი ის კადრიდან გადის და ეკრანზე თეთრ ფონს ტოვებს.) შემთხვევით დაემთხვა შემდგომ განვითარებულ მოვლენებს, თუ წინასწარ გრძნობდით შედეგებს?

– ფილმი ოთხი ნოველისგან შედგებოდა, ერთ–ერთი იყო „მუსიკოსები,“ რომელსაც თავდაპირველად „ომი და მშვიდობა“ ერქვა, აკრძალვაც აქედან დაიწყო, პირველი, რაც გავაკეთეთ, ფილმს სახელი შევუცვალეთ, თუმცა არ მგონია, ამას რამე მნიშვნელობა ჰქონოდა, ეს არაფერს ცვლიდა, ამიტომაც ვიცოდი, რომ ამ ფილმით ჩემი გზა კინემატოგრაფში მთავრდებოდა, აკრძალვის ბრძანება ფილმის პირველი ნახვისთანავე მოვიდა, ფინალიც შეიცვალა და ამ გასვლით კადრიდან მე დავემშვიდობე კიდევაც კინემატოგრაფს.

– 1981 წელი, მაშინდელმა ცეკას პირველმა მდივანმა ე. შევარდნაძემ კინოში დაბრუნება გთხოვათ, თუნდაც ანტისაბჭოური ფილმები გადაგეღოთ, რომ არა 1983 წლის ტრაგიკული მოვლენები, თვითმფრინავის ამბები, თქვენი შვილის, გეგა კობახიძის ტრაგედია, დაუბრუნდებოდით, თუ არა ქართულ კინოში მოღვაწეობას ?

– რასაკვირველია, მე დავიწყე კიდევაც მუშაობა, ფილმი თბილისზე იყო. არქივში ვეძებდი მასალებსა და ფოტოებს, ამით ძალიან ვიყავი გატაცებული, მაგრამ 1983 წლის ტრაგიკულმა მოვლენებმა ყველაფერი შეცვალა, რასაკვირველია, არაფერზე ფიქრის თავი არ მქონდა. ისიც კი მიკვირს, ახლა საერთოდ როგორ ვფიქრობ.

– როგორც თქვენს ერთ–ერთ ინტერვიუში საუბრობთ: „ეს იყო დასასრულისა და ახლის დასაწყისის ნიშანი,“ ცდილობდით, თქვენს თავში სიხარული მოგეძებნათ და სხვებისთვის გაგეზიარებინათ. როგორც თქვენ მიერ გამართული საღამოების ხშირი სტუმრები იხსენებენ, ყველა საღამოდან სევდიანი მიდიოდით, ერთ დღეს კი საერთოდ წახვედით, შორს და დიდი ხნით საქართველოდან. რატომ წახვედით და რა დაიწყო საფრანგეთში?






– იქ ფესტივალზე ვიყავი მიპატიჟებული. ფილმების პირველმა ჩვენებამ საოცრად კარგად ჩაიარა. მეც გარკვეულწილად აღმიდგა ჩემი კინოწარსული, ოცი წლის განმავლობაში არც კი შემიხედავს მათთვის, შინაარსებიც კი აღარ მახსოვდა. ეს რაღაც ცივი წყლის შესხმასავით იყო და მეც გამოვფხიზლდი. ამ ყვველაფერმა გამომაცოცხლა, შემოთავაზებულმა სამუშაოებმა, ვენეციის ფესტივალზე მოწყობილმა ჩემი ფილმების რეტროსპექტივამ... ევროპის ძალიან ბევრ ფესტივალზე ვიყავი, ყველა ჩვენება სიხარულით მთავრდებოდა. ალბათ ამიტომ დავრჩი საფრანგეთში. თან აქ ისეთი სიტუაცია იყო, მიცვალებული რომ სახლში გყავს და ვერც ასაფლავებ და ვერც სხვა ზომებს იღებ. დარჩენა, ფაქტიურად, შეუძლებელი იყო.

– 33–წლიანი პაუზის შემდეგ თქვენი მოღვაწეობა კინოს ქვეყანაში, საფრანგეთში, 2004 წელს ისევ განახლდა. გადაიღეთ მოკლემეტრაჟიანი ფილმი „გზაზე,“ რით განსხვავდება ეს ორი ქვეყანა, საფრანგეთი და საქართველო, თქვენს შემოქმედებაში ერთმანეთისგან?

– კინო ყველგან ერთნაირად კეთდება. კინოს ყველგან ჰყავს რეჟისორი, სცენარისტი... აქვს აპარატი, განათება, თამაში, ასე რომ, გინდ საფრანგეთში გიმუშავია, გინდ საქართველოში, ამას დიდი მნიშვმნელობა არ აქვს. იქაც იმას ვაკეთებ, რისი გაკეთებაც მინდოდა. თუმცა საფრანგეთში გადაღებული ფილმი „გზაზე“ ისეთი არ გამომივიდა, როგორიც მინდოდა, მაგრამ იმედია, ამას ოდესმე ისევ მივუბრუნდები.




– რამ შეგიშალათ ხელი?

– ერთადერთი ხელის შემშლელი ფაქტორი გაუთვალისწინებელი შემთხვევა იყო, ერთი დიდი სცენის გადაღების წინ მთავარი გმირი თმაგადაპარსული დამხვდა, მას გადაღება დასრულებული ეგონა. რაღაც გაურკვევლობა მოხდა და ამ მიზეზით ფილმის უფრო მოკლედ დამონტაჟებამ მოგვიწია, სცენარი არ შეცვლილა, თუმცა რიტმი, ტემპერატურა და შინაგანი დაძაბულობა შეიცვალა. ეს ფაქტი რაღაცნაირად დარჩა ჩემში და დღესაც ვატარებ იმ იმედით, რომ შეიძლება ამას ოდესმე ისევ დავუბრუნდე.

– საფრანგეთში მოღვაწე ქართველ რეჟისორზე, ოთარ იოსელიანზე, რას გვეტყვით, ის ფრანგულ კინოს აკეთებს? – თუ ქართულს, ოღონდ საფრანგეთში?

– შემიძლია ვთქვა, რომ ოთარ იოსელიანი ერთადერთია საქართველოდან წასულ რეჟისორებში, რომელმაც ზუსტად აუღო ალღო საფრანგეთის ცხოვრების რიტმს. ზუსტად ჩაჯდა იმ განზომილებაში და წარმატებულად შრომობს კიდევაც. ის ნიჭიერი რეჟსორია – ქართველი რეჟისორი და იმას აკეთებს რასაც გრძნობს, როგორც ქართველი.

– როგორ ფიქრობთ, დღევანდელ მსოფლიო კინობაზარზე როგორი ესთეტიკის ფილმებისთვისაა ადგილი?

– კინობაზრით დაინტერესებული არ ვარ იმიტომ, რომ არ ვერკვევი იმ კინოში, რასაც დღევანდელი კინობაზარი გვთავაზობს. კინო , რომელიც მხოლოდ შემოსავალსა და კომერციაზეა გათვლილი. შეიძლება არის კიდევაც ამაში რაღაც ჭეშმარიტების მარცვალი, შეიძლება ასეც უნდა იყოს, როცა ამდენ ფულს ხარჯავ და სანახაობას ქმნი, რასაკვირველია, შემოსავალიც უნდა გქონდეს, მაგრამ მე ისეთი გრძნობა მაქვს, რომ ფულმა დაანგრია კინემატოგრაფი. კინემატოგრაფისტებმა ის უნდა გააკეთონ, რაც მათშია, გადაიღონ ფილმები, რომლებითაც მაყურებელს თავიანთ გრძნობებსა და განცდებზე მოუთხრობენ, და არა ის, რაც, ასე ვთქვათ, ეფექტურია, და მაყურებელს დარბაზში მხოლოდ იმიტომ მიიყვანს, რომ ეს ეფექტები ნახოს.

p.s:  ინტერვიუ მიშასგან წამოსულმა მარშუტკაში დავწერე, ამერია ვაკიდან სოლოლაკში უნდა გავსულიყავი და უკუღმა ჩავჯექი და ნუცუბიძეზე ამოვყავი თავი, ამიტომ დრო მქონდა და სწრაფად დავწერე, რედაქციაში რომ მივედი გაუკვირდათ, მზა მასალა რომ მივიტანე ;)))

Комментариев нет:

Отправить комментарий